30 สิงหาคม วันผู้สูญหายสากล คนลาวผู้สูญหาย : สมบัด สมพอน จากปาก เอ็ง ซุย เม็ง ภรรยาของผู้สูญหาย นี่คือการการสูญเสียที่ยิ่งใหญ่ของประเทศลาว
.
”เฮาแม่นภาพของควมเจ็บปวด และควมทุกข์ ควมทุกข์ที่ถ้าบ่เกิดนำคนใกล้ซิดของท่าน ท่านกะสิบ่มีทางเข้าใจ”
.
เอ็ง ซุย เม็ง ภรรยาชาวสิงคโปร์ ของสมบัด สมพอน นักพัฒนารางวัลรามอน แมกไซไซ ชาวลาว เว้านำดิอีสานเด้อ ว่า
“ตลอดมาใกล้สิฮอด 7 ปีแล้ว ก็มีความฮู้ซึกโศกเศร้า เพราะว่ากังวลทุกวัน คึดฮอด เป็นห่วง บ่ฮู้เพิ่นอยู่ใส บ่ฮู้สภาพเพิ่นเป็นได๋ สุขภาพของเพิ่นแนวใด๋ เพิ่นยังมีซีวิตอยู่บ๊ เดี๋ยวนี่ก็ยังมีคำถามอยู่ บ่มีจักมื้อที่ว่า ฮู้สึกสบายใจ ปัจจุบัน ทุกมื้อกะคิดฮอด คิดถึง ทุกมื้อกะเป็นห่วง และทุกมื้อกะคือ อยู่ในสภาพทรมาน อันนี้เป็นซีวิต และความฮู้สึกของข้าพเจ้าปัจจุบัน”
ป้าซุย เม็ง เว้าฮอด ความฮู้สึก มื้อที่ลุงสมบัด หายไปว่า
“ทำอิดแม่น เพิ่นบ่ได้กลับบ้าน กะกังวลเนาะ ก็อยากซอกหาเพิ่น โทรหาเพิ่น เพิ่นก็บ่ได้ฮับสาย มื้อต่อไปเฮาไปแจ้งนายบ้าน แจ้งตำรวจขั่นบ้าน บ่เห็นสมบัด ซอกขอความซ่วยเหลือจากเขา เจ้าหน้าที่ก็แนะนำไปหา สถานีตำรวจอยู่กำแพงนคร"
"ขะเจ้าก็แจ้งว่า มีกล้องวงจรปิด เฮากะตื่นเต้นหลาย เห็นตำรวจบอกสมบัด จอดรถ และออกจากรถ หลังจากนั้นกะเห็นรถเพิ่นถืกคนขับไป เห็นรถสีขาวมาพาเพิ่นไป จากนั่นกะกังวลหลาย บ่ฮู้แนวสิเฮ็ดเนาะ"
(ภาพวงจรปิดมื้อที่ลุงสมบัดหายไป https://www.youtube.com/watch?v=GSZzzk3Ay1M)
"สุดท้ายกะแจ้งตำรวจ แจ้งหมู่คู่ คนที่ว่าอยู่ในขั่นรัฐบาลที่เฮาฮู้จักเนาะ กะโทรหาขะเจ้า เป็นแนวใด๋ เป็นหยังสมบัดถืกจับไป แต่กะบ่มีผู้ใด๋ฮู้เนาะ ฮับสายกะว่า บ่ฮู้เรื่อง หลังจากนั้นกะไปหาเจ้าหน้าที่ กระทรวงต่างๆ จากนั้น ตำรวจกะออกข่าวว่า สมบัดถืกให้ออกจากรถ เพื่อกวดเอกสาร หลังจากนั้นกะเอาเอกสารกลับคืนให้เพิ่น แต่กะบ่ฮู้เพิ่นไปไส เฮาเห็นอยู่ในวงจรปิด เฮาเห็น เฮาฮู้ว่า เพิ่นบ่ได้ไปไส เพิ่นถืกส่งขึ้นรถสีขาว"
"บัดนี่ เฮากะซอกวิถีทางในประเทศ แต่ว่าอยู่ในประเทศลาว เฮาบ่ได้ฮับคำตอบที่เฮ็ดให้เฮามีกำลังใจ เฮากะต่อสู้ฮอดสหประซาซาติ และสถานฑูตต่างๆ หลังจากนั้นกะมีข่าวออกมาจากเพื่อนอาเซียนว่า สมบัดถืกอุ้มไป และถืกบังคับสาบสูญไป”
การหายไปของสมบัด แม่นความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงของการพัฒนาในลาว องค์กรพัฒนาที่เพิ่นก่อตั้ง "สูนอบฮมฮ่วมพัดทะนา" (PADETC-Participatory Development Training Centre) ที่เคยแม่นสูนพัฒนาคนลาวจำนวนหลายให้เข้าใจนวัตกรรมด้านกสิกรรม และการพัฒนา ได้ฮับผลกระทบอย่างหลวงหลาย หลังจากเพิ่นหายไป
“หลังจากลุงสมบัด ถืกอุ้มสาบสูญไปเนาะ พนักงานของ ปาแดก(PADETC) ผู้ใด๋กะกังวล ผู้ใด๋กะย่าน บางคนกะบ่ฮู้ว่า มีผลสะท้อนกับเขาบ๋ ครอบครัวขะเจ้าบางคนกะบอกว่า หนีซะ บ่อยากอยู๋ใน ปาแดกเลย"
"แต่เก่า ปาแดกมีพนักงานประมาณ 50 คน แต่ว่าเดี๋ยวนี้ หลายคนกะออก เดี๋ยวนี้ขะเจ้ากะบ่อยากเฮ็ดเวียกนำองค์กรคือปาแดก ไปซอกหาเวียกใหม่ แต่ก่อนมีหลายเวียกเคลื่อนไหว เดี๋ยวนี้บ่ได้เคลื่อนไหวแล้ว เหลือแต่ 4-5 คนซือๆ ในปาแดก กิจกรรมที่ว่าผ่านมาเคยเฮ็ดหลายบ่อน กะบ่ได้เฮ็ดเลย”
ในช่วงปฏิวัติประเทศลาว ปี 1975 นักศึกษาลาวจำนวนหลายที่มีโอกาสได้ฮับทุนไปเฮียนต่อต่างประเทศ หรือว่า หัวก้าวหน้าใฝ่ประซาธิปไตย ต่างพากันลี้ภัยไปอยู่ประเทศพัฒนาแล้ว เช่น ฝรั่งเศส หรือว่า สหรัฐอเมริกา แต่ลุงสมบัด เลือกที่สิกลับลาว เพื่อมาพัฒนาประเทศของท่านเอง
“สมบัดเนาะ เพิ่นมีหมู่คู่ ตอนเฮียนอยู่มหาวิทยาลัย ตอนนั้น ก่อนปลดปล่อย 1975 เพิ่นกะเว้ากับหมู่คู่ว่า เพิ่นต้องกลับบ้าน ระบอบใด๋ เพิ่นกะต้องกลับบ้าน ระบอบคอมมิวนิสต์กะต้องกลับบ้าน เพราะว่า พ่อแม่ พี่น้อง ขะเจ้าเป็นซาวนา"
"เพิ่นไปเฮียน กสิกรรม กะย้อนว่า เพิ่นอยากเอาความฮู้ไปสู่เฮือนตัวเอง และอยากซ้อย คนคือพ่อ คือแม่ คือลุง กับตาของเพิ่น สิเฮ็ดแนวใด๋ ให้ซีวิตเป็นอยู๋ของคนบ้านนอก บ้านนา คือครอบครัวของเพิ่นได้ฮับการพัฒนา ได้เฮ็ดให้ซีวิตเป็นอยู่ดีขึ้น อย่างเล็กอย่างน้อย ให้มันดีขึ้น อันนี้แม่น ความหวังของเพิ่นแต่ได๋มา หลังจากกลับไป ได้พบความยุ่งยากจังได๋ เพิ่นกะบ่มีถอย บ่มีว่าจะออกจากประเทศ”
“หลังจากเฮียนจบอยู่มหาวิทยาลัยฮาวายอี้ ลุงสมบัดเพิ่นกะกลับไปลาว ทำอิดก็เฮ็ดโครงการน้อยๆ เฮ็ดนำ ซาวไฮ่ ซาวนา ฮอดปี 1996 กะตั้งเป็นองค์การถาวร ฮับอนุญาตจากกระทรวงศึกษาฯ อยู่กลุ่มศึกษานอกระบบ PADETC เป็น Trainning Center อบฮมซาวนา อยู่ในฝ่ายกสิกรรม เกี่ยวกับการศึกษา ซาวหนุ่มกะได้อบฮม หลายๆเวียกที่เพิ่นเฮ็ดคือ พัฒนาซุมซน เพราะว่า เพิ่นอยากซ่วยซีวิตการเป็นอยู่ของคนลาว ที่ว่าอยู่บ้านนอก บ้านนา ที่ว่าบ่ได้ฮับโอกาส ให้ขะเจ้าพัฒนาโดยกง เพิ่นส่งพนักงานของปาแดกไปซ่วยเขา”
การสูญเสียสมบัติ จึงบ่แม่น การสูญเสียของครอบครัวใด๋ครอบครัวหนึ่ง แต่แม่นการสูญเสียของประเทศลาว
(อีสานกะลาวกะน้องอ้ายกัน)
Comments