ทางหอม : ร่องรอยฉากชีวิตอันเยาว์วัยในไร่หอมแห่งยางชุมน้อย

. ฉากชีวิตที่ดำเนินไปของไร่หอมแห่งยางชุมน้อยในช่วงเปลี่ยนผ่านจาก เกษตรกรรมครัวเรือน เข้าสู่ยุคบริโภคและทุนนิยมการเกษตรนั้น ธีรยุทธ บุษบงค์ ได้พกพาความทรงจำครั้งเยาว์วัยที่ได้บรรจงหยิบฉวยเอาไว้และเก็บงำเรื่องราวอันสุกงอม ราวกับไม่เคยละสายตาไปจากการจอบจ้องการเคลื่อนไหลของชีวิตเลย . ทางหอม เป็นสวนอักษรโดยสำนักพิมพ์กระต่ายเต้น จากปลายปากกาของครูกวีแห่งยางชุมน้อยนามว่า ธีรยุทธ บุษบงค์ ผู้เป็นเจ้าของผลงานหนังสือทำมือ “บ่าใจ” และกวีนิพนธ์ที่อบอวลไปด้วยกลิ่นของดวงดอกไม้แห่งชาติพันธุ์ลาวอย่าง “ลมผลัดขน ฝนลอกคราบ” โดย ‘ทางหอม’ นั้น ได้นักเขียนสาธารณรัฐลาวล้านช้างฝั่งขวาแม่น้ำอย่าง ชัชวาลย์ โคตรสงคราม เจ้าของรวมเรื่องสั้นทลายกำแพงรัฐชาติอย่าง ‘กาเต้นก้อน’ และนวนิยายสัจนิยมมัศจรรย์ระดับพื้นผิว ‘ทะเลน้ำนม’ เป็นบรรณาธิการต้นฉบับ และได้ชายผู้ที่พึ่งจะออกหนังสือรวมเรื่องสั้นถึงผู้มีบุญเล่มล่าสุดอย่าง ‘2444’ และเป็นบรรณาธิการวารสารชายคาเรื่องสั้น อย่างมาโนช พรหมสิงห์ มาเป็นบรรณาธิการอาวุโส และจัดพิมพ์สวนอักษรเล่มนี้บนดินแดนแห่งผู้มีบุญ ณ ‘โรงพิมพ์ศิริธรรมออฟเซ็ท’ อุบลราชธานี. . ชัชวาลย์ โคตรสงคราม ให้ข้อสังเกตบางประการเกี่ยวกับทางหอมไว้ว่า “นี่คือบทพิสูจน์ แสดงให้เห็นถึงคำพูดที่ว่า ขณะสารคดีก็คือขณะนวนิยาย ขณะนวนิยายก็คือขณะเรื่องสั้น ขณะเรื่องสั้นก็คือขณะกวีนิพนธ์ และกล่าวอย่างองค์รวมสากล ขณะของทุกอย่างที่กล่าวมา ก็คือขณะแห่งการมีชีวิตอยู่” ในขณะที่มาโนช พรหมสิงห์ ก็ได้ให้ทัศนะจากในสายตาผู้จอบส่องว่า “จากถ้อยคำที่ผู้เขียนบรรจงเลือกสรรมาเรียงร้อยราวบทกวี จากจังหวะของวรรณศิลป์ที่วางแผนมาอย่างพิถีพิถัน ผมจึงเสมือนหลุดเข้าไปในเรื่องราวและค่อยๆ กลายเป็น ‘ข้อย’ ได้อย่างอัศจรรย์” . ทางหอม เสมือนกับผ้าขาวม้าผืนงามที่ถูกทอไว้อย่างประณีตถึงที่สุดในขณะของการถักทอนั้น ก่อรูปเป็นขบวนอักษรที่เดินพาเหรดผ่านสายตาผู้จอบส่องเช่นผู้อ่านบรรทัดแล้วบรรทัดเล่า เผยเรือนกายให้เห็นเป็นเรื่องราวของชาวไร่หอมแห่งยางชุมน้อย ศรีษะเกษ ได้อย่างสละสลวย มีชีวิตชีวาไปกับไพร่พลตัวอักษรที่จัดวางกระบวนทัพอย่างลงตัวอย่างน่าอัศจรรย์ . ชีวิตของชาวไร่หอมที่ดูเหมือนจะธรรมดาๆ แต่กลับกลายเป็นว่า ความธรรมดานั้นถูก ธีรยุทธ บุษบงค์ ได้นำมาแปรรูปได้อย่าง ‘ไม่ธรรมดา’ ด้วยความเป็นจริงจากประสบการณ์ตรงที่สัมผัสมา ชีวิตในงานไร่หอมที่กรำงานมาแต่ครั้งเยาว์วัย ทำให้ขบวนอักษรที่ถูกจัดเรียงและแสดงออกมานั้น เป็นไปอย่าง ‘ซื่อตรง’ โดยเป็นความซื่อตรงต่อรากเง้าแห่งตนเองอย่างทะนงองอาจและเป็นธรรมชาติอย่างถึงที่สุดจนยากที่จะปฏิเสธว่า สวนอักษรแห่งนี้คือ หนึ่งในงานเขียนที่มีความงามแห่งบอกเล่าผ่านวรรณศิลป์ดีที่สุดเล่มหนึ่งในบรรณพิภพ และในงานเขียนลาวฝั่งขวาที่เขาให้ชื่อว่า ‘อีสาน’ . ในช่วงระหว่างเปลี่ยนผ่านของการเกษตรครัวเรือนไปสู่ธุรกิจการเกษตรนั้น ธีรยุทธ ผู้จอบส่องชีวิตในไร่หอมเมื่อครั้งประถมศึกษา ที่ถูกนำมาบอกเล่าเมื่อครั้งได้เป็นครูกลับสู่บ้านเกิดนั้น เสมือนหนึ่งว่ากำลังเป็นไกด์นำทางแก่นักผจญภัยในสวนอักษรให้ไปพบกับกรรมวิธีแห่งชีวิตในไร่หอม จากอดีตที่เป็นไปตามท่วงทำนองแห่งมวลหมู่ธรรมชาติที่แวดล้อมนาไร่ก่อนการมาถึงของเครื่องอำนวยความสะดวกและความรีบเร่งแห่งปัจจุบันอันเป็นผลพวงของทุนนิยมและการแข่งขันทางธุรกิจเกษตร . ในนามของการเปลี่ยนแปลง อันเป็นความธรรมดาแห่งชีวิตไม่ว่าจะรักหรือชังก็ตาม แต่หลายสิ่งหลายอย่างนั้นย่อมแปรผันไปตามกาลเวลาอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ หลายสิ่งเป็นการพัฒนาที่ดี หลายสิ่งไม่ใช่เรื่องดีที่พัฒนา แต่หลายสิ่งอันเป็นภูมิปัญญาและเคยเป็นวิถีที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ก็พลันจางหายไปตลอดกาล ราวกับถูกกลืนกินโดยพายุใบไม้ที่เกิดในมาคอนโด จากปลายปากกาของมาเกรซ ราวกับทุกที่ล้วนแต่เป็นเช่นนี้ สิ่งที่ทำได้คงมีเพียง บอกเล่าและบันทึกถึงความทรงจำเมื่อ ‘กาลครั้งหนึ่ง..’ อย่างซื่อตรงที่สุดเท่าที่จะพึงกระทำได้ ซึ่งธีรยุทธ บุษบงค์ ผู้นี้เผยชีวิตในไร่หอมออกมาในสวนอักษรที่ชื่อทางหอม อย่างแจ่มชัด ราวกับเป็นยุ้งฉางที่นำ หอมมาผึ่งลม เพื่อรอคอยวันเวลาสำหรับการออกเดินทาง โดยที่มวลหมู่ของหอมเหล่านี้จักนำพาบันทึกซึ่งเป็นความทรงจำไว้ภายใต้เนื้อหอมอันขาวนวล ประกอบสร้างเป็นรสเผ็ดร้อนอมหวานซาบซ่านและฉุนอย่างมีนัยยะ จนถือเป็นบทบันทึกความงามแห่งความทรงจำที่ดี ดั่งของขวัญจากกาลเวลาอันยาวนานแห่งการใช้ชีวิตบนผืนพิภพ . จนในที่สุดเรื่องราวที่อุดมไปด้วยรายละเอียดอันเป็นผลผลิตจากแห่งความทรงจำในไร่หอม ก็ถูกแปรรูปออกมาเป็นสวนอักษรที่มีความงดงาม เสมือนหนึ่งว่าเป็นบทกวีนิพนธ์ถึงฉากชีวิต ล่องลอยไปกับอากาศธาตุท่ามกลางสายลมอ่วย อันเป็นลมที่เปลี่ยนทิศทางในช่วงปลายฝนต้นหนาว จนกระทบเข้ากับข้าวที่กำลังมานท้องไข่ อันเป็นสัญญาณว่าฤดูกาลปลูกผักบั่วหัวหอมบนที่โคกแห่งยางชุมน้อยได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว.... . หากนักผจญภัยในสวนอักษรท่านใด ปรารถนาที่จะหาสวนอักษรสักเล่ม ที่แฝงไปด้วยสายตาที่จับจ้องกับความเป็นไปของไร่หอมแห่งยางชุมน้อยพร้อมกับบอกเล่าด้วยน้ำเสียงอันเป็นมิตรต่อผู้อ่าน สวนอักษรสักเล่มที่ท่านอาจจะตกหลุมรักต่อความซื่อตรงจากความธรรมดาที่ไม่ธรรมดาในขบวนอักษรที่ถูกถักทออย่างประณีตจนไม่อาจละสายตาและจากมือ ‘ทางหอม’ คงจะเป็นสวนอักษรที่ควรค่าแก่การระลึกถึงและบันทึกไว้ในรายชื่อเป็นอย่างยิ่ง ในนามของดอกพยอมแห่งบรรณพิภพลาวฝั่งขวา ________________________________________________ Text: อัยการ ศรีดาวงศ์

หนังสือ ทางหอม นักเขียน ธีรยุทธ บุษบงค์ อ่านอะไรต่อดี แม่น้ำรำลึก (เรวัต พันธุ์พิพัฒน์) * #Theisaander #ทางหอม #ธีรยุทธบุษบงค์